5.6 ℃
Volgens de zaaksofficieren kan ,,wettig en overtuigend bewezen worden dat sprake is geweest van een georganiseerd en crimineel samenwerkingsverband, dat gericht was op nationale en internationale wapenhandel, geweld, fraude en criminele uitbuiting”.
Kringloopwinkel
Het criminele samenwerkingsverband (CSV) gebruikte aanvankelijk de privéwoning van een van de hoofdverdachten en vanaf eind 2019 een kringloopwinkel in Oosterwolde als uitvalsbasis en dekmantel voor hun criminele praktijken. ‘Core-business’ was de (internationale) handel in vuurwapens, munitie, explosieven en handgranaten; wapenspul dat werd geïmporteerd uit onder andere Kroatië.‘
Broeders
’Volgens de recherche deed de structuur en de omgang van de deelnemers onderling sterk denken aan 1% MC’s. De leden spraken elkaar aan met ‘broeder’.
De spil in deze zaak – een 35-jarige man uit Oosterwolde – gaf alle opdrachten en dwong respect af met geweld tegen de leden, die samenkwamen in de met beveiligingscamera’s behangen woonboerderij van de Friese hoofdverdachte. Uit politieobservaties bleek dat CSV-leden hier dagelijks bijeenkwamen, vanaf eind 2019 werd de kringloopwinkel hun uitvalsbasis.
‘Stukje ijzer’
De zaak startte september 2018 na informatie aan het Team Criminele inlichtingen (TCI) dat de Friese hoofdverdachte vuurwapens uit Tsjechië liet komen en die verhandelde. De TCI kreeg ook informatie dat een Sloveense medeverdachte handelde in vuurwapens die hijzelf uit zijn geboorteland – het voormalige Joegoslavië – haalde.
Tijdens getapte gesprekken gebruikten de verdachten versluierd taalgebruik, waarbij ze voor wapens woorden gebruikten als ‘stukje ijzer’ (wapen), ‘snelle’ (een automatisch vuurwapen), ‘kleine’ of ‘hand’ (een handvuurwapen), ‘AK’ (een Kalasjnikov), ‘eieren’, ‘appels’, ‘peren’ of ‘Kindersuprises’ (handgranaten), ‘buis’, ‘regenpijp’, ‘rioolbuis’ (een raketwerper), ‘de was doen’ (iets verbergen/verstoppen) en ‘vieze was doen’ (verboden/strafbare goederen).
‘€ 2.500 voor een luxe volautomatisch wapen’
De zaaksofficieren: “In ons land circuleren veel zware wapens met grote vuurkracht, hetgeen ook de vraag naar kogelwerende vesten heeft doen toenemen. Recent blijkt er ook een grotere vraag naar en een groter aanbod in handgranaten. Over de jaren heen zijn de prijzen voor vuurwapens gedaald. Een handgranaat is te koop voor € 5, een pistool voor € 200, terwijl er € 2.500 neergeteld wordt voor een luxe volautomatisch wapen.”,,
Conflicten in de drugshandel- en smokkel maken dat er meer vraag naar vuurwapens is en doordat vuurwapens bereikbaarder zijn geworden (in aantal en prijs) maken anders dan in het verleden relatief jonge daders ook gebruik van illegale vuurwapens.
”Dagelijks twee schietincidenten“
Liquidaties worden ook niet meer exclusief gepleegd door een uit het buitenland ingevlogen professionele huurmoordenaar; maar ook door amateuristische en lokale schutters, die vaak met dodelijk geweld in de publieke ruimte te werk gaan. De meest recente cijfers van de politie laten zien dat er iedere dag twee keer een schietincident plaatsvindt. Bijna iedere dag belandt er iemand met schotwonden in het ziekenhuis. Steeds vaker raken schietende criminelen onschuldige burgers.
”‘Unique selling point’
De veertien Ultegra-verdachten komen uit Oosterwolde, Hoogeveen, Marum, Leeuwarden, Stadskanaal, Beilen, Roosendaal en Groningen. Drie medeverdachten komen uit Slovenië, Kroatië en Servië.
Een van de verdachten was wapendeskundige bij Defensie, en had ervaring met het fabriceren en aanpassen van wapens, explosieven en ontstekers. Deze voormalig wapenhersteller van defensie was “als het ware het ‘unique selling point’ voor de organisatie”, aldus de officieren: “De hoofdverdachte uit Oosterwolde geeft tegen klanten aan ‘dat ze alles zelf maken (zoals geluidsdempers en ontstekers) en een wapenhersteller uit het leger hebben’.”
Zelfkant
De verdachte uit Oosterwolde wordt gezien als spil in de vuurwapenhandel. Samen met de Sloveense verdachte vormde hij de kern van het criminele samenwerkingsverband. De hoofdverdachte uit Oosterwolde omringde zich met personen die aan de zelfkant van de maatschappij leefden.
In ruil voor hun diensten bood hij hen houvast in de vorm van eten en onderdak. Nieuwkomers werd in enkele gevallen grote verdiensten in het vooruitzicht gesteld, maar waren vervolgens niet vrij om de organisatie te verlaten.
“Uit het politieonderzoek komt naar voren dat de hoofdverdachte actief ‘medewerkers’ werft en rekruteert en deze vervolgens onder andere inzet voor het plegen van strafbare feiten”, aldus de officieren. Een aantal gerekruteerde medeverdachte waren dakloos, verslaafd of kampten met andere problemen. Een minderjarige, leerplichtige verdachte werd zelfs als ‘stagiair’ aangenomen.
Oplichting en verduistering
Bedrijven die op naam stonden van de verdachten werden gebruikt voor incassofraude, oplichting en verduistering. Voertuigen, telefoons en tankpassen werden op naam gezet van deze bedrijven.
De BV’s waren financieel en zakelijk leeg, ondernamen geen enkele legale economische activiteit, de gedeponeerde jaarstukken bij de Kamer van Koophandel waren vals en daarenboven voldeden de ‘bestuurders’ op geen enkele wijze aan de kwalificatie en eisen die passen bij een bonafide ondernemer.
Aangifte banken
“Deze bedrijven nemen op geen enkele wijze serieus deel aan het reguliere economische verkeer. Valse betalings-/incasso-opdrachten worden aangeleverd bij de bank, telefoon- en tankpasabonnementen afgesloten die door leden van de groepering worden gebruikt, auto’s worden op naam van de BV’s gezet en goederen gehuurd, waaronder een springkussen, jacuzzi en portofoons, die na de huurperiode moedwillig niet worden geretourneerd”, aldus de officieren. Twee banken deden aangifte. Volgens het Openbaar Ministerie had de hoofdverdachte uit Oosterwolde “rechtstreekse en sturende betrokkenheid” bij de oplichtingspraktijken, de overige betrokkenen waren slechts uitvoerders en katvangers.
Wapen-‘stash’
Na enkele maanden onderzoek kreeg de recherche zicht op een wapen-‘stash’ in een loods op een bedrijventerrein in Groningen. Bij doorzoeking werden daar een grendelgeweer van het merk Steyr, een grote hoeveelheid munitie van diverse kalibers, een stroomstootwapen, een magazijn voor een vuurwapen, transportkokers voor handgranaten en een blok springstof gevonden.
Belgische onderzoeken
Door onderzoek van autoritten naar België door de Ultegra-verdachten is zicht gekomen op de handel in wapens, munitie en explosieven met een criminele organisatie in België. Deze organisatie hield zich bezig met grootschalige cocaïnehandel, voornamelijk in de regio Antwerpen, waarbij het gebruik van geweld en vuurwapens niet werd geschuwd. De Belgische bende heeft gevels van woning beschoten en handgranaten gebruikt.
DNA van Ultegra-verdachten
Bij doorzoekingen in België zijn wapens, ontstekers en ander wapentuig aangetroffen met daarop DNA van Ultegra-verdachten. Op de telefoon van de hoofdverdachte stonden foto’s van handgranaten, die werden aangetroffen in België tijdens doorzoekingen; de serienummers kwamen overeen. De officieren: “In de loop van het onderzoek blijkt dat de verdachten ook frequent contact hebben met personen in België, die daar ten lande onder het vergrootglas van de politie liggen; resulterend in de omvangrijke Belgische onderzoeken Fkup en Zwijnorg.” Het onderzoek Fkup was gericht op grootschalige drugshandel en geweldsmisdrijven waarbij handgranaten en vuurwapens zijn gebruikt.
In de voet geschoten
Het onderzoek Zwijnorg is opgestart naar aanleiding van een wapenvondst in de Belgische plaats Zwijndrecht. Die zaak kwam aan het licht toen een vriendin van een Belgische verdachte zichzelf in de voet schoot op 20 april 2019.De officieren: “De politie kwam ter plaatse en trof in het zicht diverse wapens aan. Deze constatering leidde tot een uitgebreide doorzoeking door de Belgische autoriteiten, waarbij werd aangetroffen: 8 handgranaten, 4 vuurwapens inclusief munitie, 1 kilogram semtex (plastic explosief), 2 GSM’s met connectoren t.b.v. ontstekers, 28 kilogram cocaïne, € 28.000 cashgeld en 5 kogelwerende vesten.” Op een deel van de wapens en de goederen is DNA gevonden van Ultegra-verdachten. De recherche heeft vastgesteld dat de Ultegra-verdachten tussen 24 december 2018 en 26 februari 2020 ten minste 21 keer vanuit het Noorden van het land naar België zijn afgereisd. Een viertal concrete leveringen in België zijn tenlastegelegd.
Genk
In Genk (op 24 december 2018) zouden de verdachten twee automatische vuurwapens, een anti-tank-raketwerper, explosief materiaal, twee ontstekers en honderd vuurwapenpatronen hebben geleverd aan twee Belgische criminelen, die zich bezig houden met grootschalige handel in harddrugs. De Belgische politie viel dit adres in Genk binnen op 13 januari 2020 naar aanleiding van een cocaïnevangst in de Antwerpse haven van 209 kilo. Bij de doorzoeking zijn in het bijbehorende tuinhuis diverse wapens gevonden, zoals een geladen antitankraketwerper, een machinepistool en explosief materiaal met bijbehorende ontsteker. De ontsteker is met zekerheid te linken aan de Ultegra-verdachten.
Antwerpen
Bij doorzoeking van een woning in Antwerpen is een Beretta-pistool gevonden met DNA van Ultegra-verdachten. In een luxe appartement dat door Belgische criminelen werd gebruikt als “kantoor” en doorvoerplek voor cocaïne is springstof gevonden met ontstekers die geleverd zijn door de Nederlandse verdachten uit onderzoek Ultegra.
Proefschieten
Uit opgenomen gesprekken valt op te maken hoe Ultegra-verdachten met een wapen hebben proef geschoten op een stille plek tussen de landerijen nabij Zuidwolde (in de provincie Groningen) voordat het wapen werd geleverd aan een klant.
Soesterberg
Op 1 juni 2019 werd in Soesterberg een Ford Fiesta gecontroleerd vanwege een defecte autolamp. Bij doorzoeking werd een ontsteker gevonden en vier blokken kneedbare springstof. Op de ontsteker en op (de verpakking van) de springstof werd DNA en vingerafdrukken gevonden van Ultegra-verdachte.
Ontploffing woonwagenkamp Oss
Twee Ultegra-verdachten zijn volgens het Openbaar Ministerie verantwoordelijk voor het gooien van een handgranaat naar een woonwagen in Oss op 1 augustus 2019. Daarbij raakte een woning beschadigd, enkele voertuigen, een schaftkeet en een hekwerk.
Amersfoort
Ultegraverdachten hebben op 24 februari een Uzi met geluidsdemper, een pistool en munitie gekocht van een wapenhandelaar uit Amersfoort. Ook die onderhandelingen gingen via een telegram-chat.
Pseudokopen
Op 20 januari 2020 en op 27 februari 2020 zijn er twee pseudokopen gedaan door politiemedewerkers bij de Ultegra-verdachten. Bij de eerste pseudokoop is een semiautomatisch scherpschuttersgeweer gekocht. Bij de tweede aankoop zouden twee automatische vuurwapens en een raketwerper worden geleverd. De onderhandelingen erover werden gevoerd door de hoofdverdachte via Telegram. De raketwerper werd niet geleverd, de automatische wapens wel. Zo werd op 20 januari een lange afstand precisiewapen - van het merk Steyr Mannlicher, kaliber .308Win - gekocht voor 3900 euro op een parkeerplaats in Drachten, inclusief 44 patronen. Op diezelfde parkeerplaats werd 27 februari 2020 afgesproken voor de levering van twee automatische vuurwapens en een raketwerper voor een totaalbedrag van € 9000,- De raketwerper kon toen niet worden geleverd, maar afgesproken werd die later alsnog te leveren. Op die dag greep een arrestatieteam in. Ultegraverdachten hebben op 24 februari een Uzi met geluidsdemper, een pistool en munitie gekocht van een wapenhandelaar uit Amersfoort. Ook die onderhandelingen gingen via een telegram-chat.
Doorzoekingen
Na de aanhoudingen van de hoofdverdachten op 27 februari 2020 zijn doorzoekingen verricht waarbij vuurwapens, munitie en explosieven zijn gevonden. Bij de hoofdverdachte werden meerdere wapens gevonden; onder de overkapping bij de woning in Oosterwolde lag bijvoorbeeld een doorgeladen Zastava M57-handvuurwapen, gereed voor gebruik. Bij een verdachte uit Marum werd in zijn slaapkamer een CZ99-handvuurwapen gevonden met een vol magazijn met 9mm-patronen. In een loods in Groningen werd een Steyr M1888/05 aangetroffen, honderden patronen in diverse kalibers, een stroomstootwapen en een explosief. Na de aanhouding van verdachten is een witte Opel Combo C-Van, die geparkeerd stond voor de Kringloopwinkel, in beslag genomen en doorzocht. In het laadgedeelte werd een zwarte tas aangetroffen met daarin drugs (amfetamine), twee pistolen en twee geweren.
Slagpijpjes
Bij een verdachte werd in zijn woning in Leeuwarden een omgebouwd gaspistool gevonden waarmee patronen volautomatisch konden worden afgevuurd, diverse soorten munitie, slagpijpjes voor explosieven, zogeheten airsoftwapens en nabootsingsvuurwapens, een boksbeugel en een vlindermes. Tijdens de doorzoeking op 27 en 28 februari werd in de kringloopwinkel in Oosterwolde in een kluis een revolver aangetroffen en boven plafondplaten een zakje met veertig patronen van het kaliber dat is geschikt voor Kalasjnikovs.
Poseren met wapens
De bende liet met geweld gezag gelden binnen en buiten het criminele milieu. Zo werd vanwege een conflict over drugs een handgranaat gehangen aan de voordeur van de woning van een slachtoffer in Emmeloord. De bewoner was eerder al mishandeld en bedreigd door de verdachten. De recherche heeft een groot aantal foto’s en video’s gevonden waarop verdachten poseren met vuurwapens en handgranaten. Tijdens zijn aanhouding op 27 februari 2020 gooide de hoofdverdachte zijn telefoon, een IPhone X, weg. “Op die telefoon is, naast een veelheid aan foto’s van divers wapentuig, voor een deel opgeslagen in een bestandenmap met de naam “Love it”, ook een Telegram-account met een groot aantal bijbehorende chatberichten aangetroffen”, aldus de officieren. In die Telegram-chats werd gehandeld in handgranaten. “Er zijn vele foto’s aangetroffen waarbij meerdere verdachten te zien zijn met handgranaten.”
Geldelijk gewin
De officieren: “De verdachten opereerden uitsluitend uit geldelijk gewin, en geven zich op geen enkele wijze rekenschap van de mogelijke gevolgen. Het is duidelijk dat vuurwapens en explosieven geen enkel ander doel hebben dan potentieel dodelijk geweld. Verdachten hebben zich hierover volstrekt onverschillig getoond.“ De verdachten hebben zich binnen een criminele organisatie in georganiseerd verband langdurig en bestendig bezig gehouden met nationale en internationale wapenhandel. Het gaat daarbij in ieder geval om (semi)automatische vuurwapens, pistolen, handgranaten, springstoffen en ontstekers. Vastgesteld is dat een deel van de wapens via het voormalige Joegoslavië in Nederland is binnengekomen en vervolgens geëxporteerd naar een Belgische criminele groepering die gelieerd is aan grootschalige drugshandel en liquidaties. Deze groepering in België, waaraan de verdachten zodoende meermalen vuurwapens, handgranaten en explosieven hebben geleverd, gebruikten deze wapens ook feitelijk om de rivaliserende (drugs)bende te intimideren, te bedreigingen en mogelijk meer…. Maar ook van andere afnemers was bekend dat zij het wapentuig gebruikten voor ernstige strafbare feiten.”
‘In toenemende mate bewapening van criminele groepen’
Deze handel is zodoende rechtstreeks gelieerd aan zware georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. Wapens, drugshandel, witwassen, bedreigingen en liquidaties gaan hand in hand met vuurwapenbezit en -gebruik. Uit de actualiteit blijkt dat criminele groeperingen zich in toenemende mate bewapenen en ook niet schromen om deze wapens daadwerkelijk te gebruiken tegen concurrerende organisaties, maar ook tegen de politie. Vuurwapens blijven vaak jaren circuleren in crimineel circuit.”
