BEIJUM - De officier eiste gevangenisstraffen van zes jaar en 36 maanden, waarvan 12 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaar tegen drie verdachten die volgens het OM verantwoordelijk zijn voor de explosie aan de Wibenaheerd in Beijum op 1 mei 2020. De beide mannelijke verdachten hoorden zes jaar tegen zich eisen. Tegen de 21-jarige vrouwelijke verdachte eiste de officier 36 maanden. Haar rol was geringer dan die van de mannen.

TATP
Het OM is van oordeel dat wettig en overtuigend bewezen kan worden dat alle drie de verdachten zich schuldig hebben gemaakt aan het opzettelijk teweegbrengen van een ontploffing in vereniging, het medeplegen van voorbereidingshandelingen voor plofkraken en het in vereniging voorhanden hebben van ammoniumnitraat en TATP.

De explosie die op 1 mei 2020 heeft plaatsgevonden aan de Wibenaheerd in Beijum is veroorzaakt door een explosieve stof. Dat heeft onderzoek door politie, het Nationaal Bom Datacentrum en het NFI uitgewezen. Van een gasexplosie is geen sprake.Naar alle waarschijnlijkheid is de zeer explosieve stof TATP dat in de woning is aangetroffen bij het productieproces geëxplodeerd. In de woning, de auto en de garagebox behorend bij de woning zijn alle voorwerpen en chemicaliën die nodig zijn voor het produceren van TATP aangetroffen. De officier: “Hier waren de verdachten al een aantal maanden mee bezig. De woning was een bomlab. En dat in een flat midden in een woonwijk. Een levensgevaarlijke situatie.”

Impact
Door de explosie is een ravage aangericht en vier appartementen rondom nummer 34 zijn onbewoonbaar verklaard. Het is aan de constructie van de flatgebouw te danken geweest, dat de flat niet is ingestort als gevolg van deze explosie. De verdachten hebben wel een verklaring afgelegd. Alle drie ontkennen zij iets met de ontploffing, de explosieve stoffen en het voorbereiden van plofkraken te maken te hebben. Zelfs nadat de eerste explosieve stof is aangetroffen en zij door de politie zijn bevraagd. De officier: “Juist dit is wat in de aangiftes en de verklaringen van de slachtoffers naar voren komt. Niemand heeft iets gezegd en dat voedt het gevoel van onveiligheid. De explosie heeft op hen allen een grote impact gehad. Zij realiseren zich dat zij aan groot gevaar zijn blootgesteld.“ Verschillende bewoners voelen zich niet meer veilig in hun eigen huis en zijn inmiddels verhuisd. Ook hebben diverse bewoners zich onder behandeling moeten stellen.

De brandweer omschrijft in hun aangifte precies waar het hier omgaat. “Wij willen ons inspannen om als het nodig is levens te redden. Dat zien wij ook als een van onze taken en daarin willen wij tot het uiterste gaan. Maar wij willen ook dat de burgers waarvoor wij werken meewerken om ons ons werk zo veilig mogelijk te laten doen. Door niets te zeggen heeft de bewoner ons onnodig in een heel groot gevaar gebracht.”

De officier: “Als verdachte heb je het recht om te zwijgen. Op het moment echter dat jouw woning vol ligt met explosieven of dat je weet dat de woning van jouw vriend explosieve stoffen liggen, heb je als mens de plicht om de professionals die jouw rotzooi moeten opruimen te informeren zodat zij weten aan welke gevaren zij zich blootstellen. Dat zij zich daarop kunnen voorbereiden en zich daartegen zoveel mogelijk kunnen beschermen. Dit hebben de verdachten nagelaten. Het Openbaar Ministerie rekent het de verdachten zeer aan dat zij bewoners, de medewerkers van de politie, brandweer, de gemeente en Nijestee, in gevaar hebben gebracht.”

Voorbereidingshandelingen voor plofkraken
Gezien de handelingen die door de twee mannelijke verdachten zijn verricht om aan de benodigde stoffen te komen voor het produceren van TATP, de chatgesprekken die hebben plaatsgevonden en de inhoud daarvan alsmede de inhoud van de verborgen map “Knalfeest” die op de laptop in de ontplofte woning is aangetroffen en waarvan duidelijk is dat deze door hen is gebruikt, was het doel van de twee verdachten uiteindelijk geldautomaten op te blazen, dan wel deze op te laten blazen.

Het opblazen van een geldautomaat veroorzaakt heel veel schade en vormt een groot risico voor omwonenden en toevallige voorbijgangers. De officier: “Vanwege de toename van het aantal plofkraken hebben de banken de laatste jaren uit veiligheidsoverwegingen maatregelen genomen. Zo is begin 2020 besloten om geldautomaten ’s nachts sluiten en is begin dit jaar besloten om zogenaamde sealbagautomaten, bestemd voor het afstorten van geld door ondernemers, eveneens voorlopig te sluiten. Iedereen in de samenleving heeft hier last van.”

Rol vrouwelijke verdachte
De rol van de vrouwelijke verdachte is een andere geweest dan die van de beide mannen. Niet kan worden vastgesteld dat zij mensen heeft benaderd voor het leveren van stoffen, materialen of middelen. Wel is duidelijk dat zij middelen heeft gekocht om TATP mee te kunnen produceren en is zij betrokken geweest bij het produceren van TATP. Zij was regelmatig in de woning aanwezig, beschikte over een sleutel en overnachtte ook regelmatig in de woning. Het OM is van oordeel dat ook zij een voldoende significante bijdrage heeft geleverd om van medeplegen van voorbereidingshandelingen voor plofkraken te kunnen spreken.

De rechtbank doet over vier weken uitspraak.